Stel dat een bekend Nederlands bedrijf wordt overgenomen door een ander bedrijf. Buiten het feit dat er veelal functies wijzigen en arbeidsplaatsen verdwijnen, kan het zijn dat werknemers lang gestreden hebben voor loonsverhoging en andere voorzieningen binnen het bedrijf. Gaat met de overname alles waar jarenlang strijd voor geleverd is verloren of worden de werknemers (enigszins) beschermd?
Gevolg van overgang van onderneming
Overgang van onderneming heeft het arbeidsrechtelijke gevolg dat de afspraken tussen de “overgenomen” werkgever en de werknemer met de verkoop meegaan. Alsof de afspraken vastzitten aan het bedrijf die de koper overneemt. In veel gevallen is dit nadelig en in sommige gevallen blijken de arbeidsvoorwaarden van de koper aantrekkelijker te zijn dan de voorwaarden van het verkochte bedrijf. De contracten gaan mee zonder dat daar een bijzondere handeling voor verricht moet worden. De werkgever mag de arbeidscontracten niet opzeggen vanwege de overgang van onderneming. De wet bepaalt dat door de overgang van een onderneming de rechten en verplichtingen die op het moment van overgang geldend waren van rechtswege overgaan op de verkrijger. Dat betekent allereerst dat de wil van de koper niet relevant is. Het feit dat ze overgaan is niet alles. De afspraken blijven ook na de overgang geldig en de overnemer moet alle, voor de overname door de vorige eigenaar, aangegane verplichtingen nakomen.
Duidelijk is nu dat een werknemer aanspraak kan maken op de arbeidsvoorwaarden tussen hem en de oude werkgever ingeval er sprake is van ‘overgang van onderneming’. De eerste vraag die opkomt is: wanneer is er sprake van ‘overgang van onderneming’? Dit is uiteraard afhankelijk van veel feiten en omstandigheden die per geval verschillen. Er is geen sprake van overgang van onderneming wanneer de werkgever failliet is gegaan en de onderneming tot de boedel behoort. Deze wettelijke regel proberen sommige werkgevers nog wel eens te misbruiken om op een goedkope manier van werknemers af te komen. Op die manier is het makkelijker het bedrijf te verkopen bij een doorstart. Na verkoop door de curator kan de nieuwe eigenaar de mensen aannemen die hij goed genoeg vindt en bij zijn 'nieuwe' onderneming passen.
Voorwaarden
Om te kunnen spreken van overgang van arbeidsvoorwaarden moet volgens de wet aan de volgende voorwaarden voldaan zijn:
- Er moet sprake zijn een
- Er moet sprake zijn van een economische eenheid.
- En de identiteitvan de onderneming moet bewaard blijven.
Overeenkomst
Hierbij kan gedacht worden aan een koopovereenkomst, een huurovereenkomst of een pachtovereenkomst. In het belang van de werknemers wordt aan dit criterium ruime betekenis toegekend. In gevallen waarbij koper en verkoper geen contract met elkaar hebben afgesloten kan toch sprake zijn van een overeenkomst. Zelfs de overgang van een onderneming in meerdere fasen kan gezien worden als een overeenkomst.
Economische eenheid
Dit is eigenlijk een ander woord voor ‘onderneming’. Het gaat om een georganiseerd geheel van personen en apparaten waardoor de producten of diensten vervaardigd en/of geleverd kunnen worden. Eenmalige opdrachten vallen hier niet onder. Er moet sprake zijn van enige continuïteit. Onder economische eenheid worden ook de non-profit organisatie geschaard.
Identiteit
De identiteit van de overgenomen onderneming moet bewaard blijven. Een groot olieconcern is geen olieconcern meer als zij wordt overgenomen door een farmaceutisch bedrijf die alle gebouwen en machines gaat gebruiken voor andere doeleinden dan olie boren en verkopen. Om vast te stellen of de identiteit bewaard blijft kunnen verschillende factoren als aanknopingspunt dienen zoals het wel of niet overdragen van de klantenkring, wel of niet overnemen van alle personeelsleden, het overnemen van alle kennis en/of apparatuur en de eventuele onderbrekingsduur van de activiteiten voor en na de overname.
Aansprakelijkheid oude werkgever
Stel dat de verkrijger zich niet aan de afspraken houdt met de vorige werkgever? De wet heeft bepaald dat de oude werkgever die zijn onderneming heeft overgedragen tot één jaar na de overgang naast de verkrijger aansprakelijk blijft. De oude werkgever is slechts aansprakelijk voor de nakoming van de afspraken die gemaakt zijn vóór de overname.