Het kan zijn dat er bepalingen in je contract staan waarvan je het gevoel krijgt dat ze niet helemaal zuiver zijn. De wet heeft een bepaling opgenomen die van toepassing is op alle overeenkomsten, namelijk de redelijkheid en billijkheid. Een overeenkomst wordt dus niet alleen uitgelegd door wat partijen met elkaar overeengekomen zijn, maar ook door de redelijkheid en billijkheid.
Aanvullende werking
De wet zegt dat een overeenkomst niet alleen de rechtsgevolgen die door partijen overeengekomen zijn nagekomen moeten worden, maar ook die naar welke, naar de aard van de overeenkomst, uit de wet, de gewoonte of de eisen van redelijkheid en billijkheid voortvloeien. Dit wordt ook wel de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid genoemd. Naast wat partijen zijn overeengekomen, zijn ook de wet, het gewoonterecht en de eisen van redelijkheid en billijkheid van toepassing op een overeenkomst en kan de overeenkomst ook op grond hiervan worden uitgelegd. De eisen van redelijkheid en billijkheid vullen aan wat partijen niet goed hebben geregeld of niet goed hebben afgesproken met elkaar.
Beperkende werking
Naast het feit dat de wet een aanvullende werking heeft, bepaalt de wet in sommige gevallen ook dat sommige afspraken te ver gaan. In dat geval heeft de redelijkheid en billijkheid een beperkende werking, omdat in vrijheid gemaakte afspraken vernietigbaar worden door de wettelijke bepalingen. Deze gemaakte afspraken zijn vernietigbaar, voor zover ze in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid als onaanvaardbaar moeten worden gekwalificeerd.
Voorgaande wordt ook wel de beperkende werking van redelijkheid en billijkheid genoemd. Of een bepaling in een overeenkomst onaanvaardbaar is naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid, hangt van verschillende omstandigheden af. Bijvoorbeeld van de aard en de inhoud van de overeenkomst, de wederzijdse kenbare belangen van partijen en hun maatschappelijke positie en onderlinge verhouding. Als een bepaling van een overeenkomst in strijd is met de eisen van redelijkheid en billijkheid, dan is het niet van toepassing in de overeenkomst.
Eisen van redelijkheid en billijkheid
Je vraagt je misschien af wat de eisen van redelijkheid en billijkheid inhouden. De wet geeft in boek 3 van het Burgerlijk Wetboek aan waar rekening mee gehouden moet worden bij de vaststelling van wat de redelijkheid en billijkheid inhouden. Er moet rekening gehouden worden met de algemeen erkende rechtsbeginselen, met de in Nederland levende rechtsovertuigingen en met de maatschappelijke en persoonlijke belangen die in de gegeven situatie van toepassing zijn.